De soortenrijkdom van Nijmegen: Relicten uit een glorieus verleden

Het  botanische pareltje van Nijmegen ligt in de Staddijk. De Staddijk is zowel botanisch als geologisch zeer divers. Onder wisselende invloeden van zowel de Maas als de Rijn kent het gebied grote verschillen in bodemtypes. Begin twintigste eeuw bestond het gebied uit voornamelijk bos afgewisseld door weilanden. Hierdoor was het gebied bijzonder rijk aan planten en daarmee ook overige biodiversiteit. Door de bouw van de nieuwe stadswijken in Dukenburg in 1967 en de aanleg van de A73 in 1986 raakte het gebied ingeklemd tussen de ruimtelijke ontwikkelingen. Tot overmaat van ramp heeft de gemeente het gebied ingericht tot een Stadspark waar natuurlijk beheer op slechts weinig plekjes een rol speelt.

Moeraswespenorchis © Erik van Dijk

Toch zijn er nog steeds relicten van de weelde van weleer zichtbaar. De Staddijk is door zijn grote diversiteit aan bodem en boomsoorten ook erg rijk aan paddenstoelen. In de bosschages tref je nog steeds op sommige plekken Groot Heksenkruid, Bosaardbei en het Bleeksporig Bosviooltje aan. Niet echt soorten die van nature in een gemiddeld stadspark voorkomen maar relicten uit goed ontwikkelde bossen. 

Maar de kers op de pudding zijn twee kleine graslandjes langs een sloot.  Twee kleine graslandjes, ter grootte van een puzzelstukje in het park, herbergen vele plantengemeenschappen. Natte heide, veen, moeras en blauw grasland wordt geschakeerd door vijf soorten orchidee (Grote Keverorchis, Moeraswespenorchis, Gevlekte Rietorchis, Gewone Rietorchis en Brede Wespenorchis) en verder Vetblad, Geelhartje, Blauwe Knoop, Moeraskartelblad, Wilde Gagel, Rond Wintergroen en wel twintig soorten zegge. Er staan hier soorten die vooral in Zuid Limburg en de Duinen voorkomen. Een uniek stukje natuur.

Helaas staat dit pareltje onder druk. Het resterende stuk is erg klein en daardoor wordt het blootgesteld aan overvloedig bladval van omringend parkbos. Daarnaast veroorzaakt de nabije snelweg een continue depositie van stikstof. Hierdoor verruigt het terrein en nemen houtige gewassen als Braam, Berk en Els toe. De gemeente moet alle zeilen bijzetten om dit proces keren wil ze het Botanische pareltje van Nijmegen behouden. Eenvoudig is dit door alle ruimtelijke ontwikkelingen niet, maar we hopen dat we over 25 jaar nog steeds kunnen genieten van zoveel natuur op zo’n klein postzegeltje.

Overigens is ongeveer 40 jaar na het beheer van de Staddijk natuurlijker geworden en is er gelukkig veel meer plaats voor de natuur dan voorheen.

Auteur: Erik van Dijk